معرفی خوشه‌های صنعتی و کسب‌وکار استان هرمزگان

استان هرمزگان با برخورداری از بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز آبی در کرانه خلیج فارس و دریای عمان، به عنوان یکی از مهم‌ترین کانون‌های اقتصاد دریاپایه، صادرات غیرنفتی، و صنایع استراتژیک کشور شناخته می‌شود. موقعیت ژئوپلیتیک ممتاز، هم‌جواری با آب‌های بین‌المللی، وجود بنادر مهمی چون بندرعباس، شهید رجایی، قشم و جاسک، و حضور دروازه‌های تجاری فعال، زمینه‌ساز شکل‌گیری خوشه‌های صنعتی و کسب‌وکار متنوع و با مزیت رقابتی بالا در این استان شده است.

استان هرمزگان با دارا بودن بیش از ۵۴ واریته بومی خرما، به‌ویژه خرمای پیارم (با شهرت جهانی)، جایگاه ممتازی در تولید و صادرات خرما دارد. خرمای پیارم تنها در این استان تولید می‌شود و به دلیل بافت نیمه‌خشک، طعم دلپذیر و ارزش غذایی بالا، یکی از محصولات لوکس صادراتی ایران محسوب می‌شود.
خوشه خرما با محوریت بندرعباس و شبکه‌ای از ۳۱ بنگاه فعال، سالانه بیش از ۱۴۱ هزار تن خرما و فرآورده‌های مرتبط تولید می‌کند. محصولات متنوعی نظیر شیره، شهد عسلی، خمیر خرما، کرم کاکائو خرما و قند مایع از جمله تولیدات این خوشه‌اند. وجود بزرگ‌ترین کارخانه فرآوری خرما در جنوب کشور، زیرساخت‌های سردخانه‌ای و شبکه صادرات منطقه‌ای از مزیت‌های این خوشه است.

🔹 خوشه کسب‌وکار شیلات هرمزگان

هرمزگان به‌عنوان قطب اول شیلات ایران، نقش اساسی در تأمین آبزیان، توسعه پرورش میگو و ماهی، و صادرات محصولات شیلاتی ایفا می‌کند. وجود ۲۲ بندر صیادی فعال، بیش از ۴۳ بنگاه تخصصی و اشتغال ۱۸۰۰ نفر در زنجیره صید، پرورش، فرآوری و صادرات آبزیان، نشان‌دهنده ظرفیت بالای خوشه شیلات در این استان است.
محصولات اصلی این خوشه شامل انواع ماهی‌های صنعتی و خوراکی (مانند هوور، مرکب، یال‌اسبی، رخ و مارماهی)، میگوهای دریایی و پرورشی، فرآورده‌هایی مانند تن ماهی، پودر ماهی، فیله و لی ماهی بسته‌بندی‌شده، ناگت میگو و میگوی سوخاری است. صادرات گسترده به بازارهای خاورمیانه و آسیا از نقاط قوت این خوشه است.

🔹 سایر خوشه‌های در حال شکل‌گیری یا قابل توسعه

هرمزگان همچنین ظرفیت‌های بالقوه‌ای در شکل‌گیری و توسعه خوشه‌های زیر دارد:

• خوشه صنایع دریایی و خدمات بندری: به پشتوانه بنادر بزرگ و نیاز به خدمات مهندسی، تعمیراتی و لجستیکی

• خوشه بسته‌بندی و صادرات محصولات کشاورزی: به‌ویژه برای خرما، مرکبات و آبزیان

• خوشه گردشگری دریایی و سلامت: با تکیه بر جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و موقعیت جزایری چون قشم، هرمز و کیش

• خوشه لجستیک و حمل‌ونقل دریایی و بین‌المللی: به دلیل وجود کریدور شمال–جنوب و نقش مرکزی استان در ترانزیت کالا

• خوشه صنایع تبدیلی میوه‌های گرمسیری: همچون انبه، لیمو ترش، موز و نارگیل در مناطق جنوبی استان

🎯 جمع‌بندی

خوشه‌های صنعتی و کسب‌وکار در استان هرمزگان، نه‌تنها نقش پررنگی در ایجاد اشتغال، تولید ثروت و رشد صادرات غیرنفتی دارند، بلکه به‌عنوان مزیت‌های راهبردی توسعه منطقه‌ای، در نقشه صنعتی کشور نیز جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند. تمرکز بر زنجیره ارزش، حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEs)، توسعه برندهای صادراتی، و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فرآوری و بسته‌بندی می‌تواند مسیر توسعه پایدار این خوشه‌ها را تضمین کند.