با توجه به تبصره 41 قانون برنامه دوم توسعه اقتصادي،اجتماعي وفرهنگي جمهوري اسلامي ايران و به استناد مصوبه شماره 1/12/16680 مورخ 77/10/12 شوراي عالي اداري مقدمات ایجاد تشکل های همگن ـ تخصصی و نیز خانه های صنعت ومعدن استانی در سراسر كشور فراهم ، شد. از اين سال تا سال 1378به تدریج شكل گيري انجمن های صنايع همگن و خانه هاي صنعت معدن و تجارت استانها آغاز شد و پس از طي مراحل قانوني و تصويب اساسنامه عملا خانه هاي صنعت ، معدن و تجارت استانها راه اندازي شدند. ساختار خانه صنعت،معدن و تجارت ایران بدی گونه بوده است که در ابتدا انجمنهای همگن ـ تخصصی ـ صنفی که از صنایع و معادن استانها شکل گرفته اند با هم افزایی و تجمیع در تشکلی جدید، خانه صنعت،معدن و تجارت استان مربوطه را ایجاد کرده اند. خانه صنعت،معدن و تجارت استانها نیز تشکلی جدید و سراسری و فراگیر را تحت عنوان خانه صنعت،معدن و تجارت ایران تشکیل داده اند.در سال 1380 با دعوت معاونت صنايع كوچك از خانه هاي صنعت ، معدن و تجارت استانها، نشستی در وزارتخانه صنایع و معادن به عمل آمد. بعد از اتمام جلسه و در يك نشست غير رسمي برای اولين بار اكثر روساي خانه های صنعت،معدن و تجارت استانی در يك نشست حضور داشتند و در آنجا توافق كردند كه پنج نفر را از بين خود به عنوان هيئت موسس خانه صنعت ، معدن و تجارت ايران انتخاب و آنها با تهيه پيش نويس اوليه اساسنامه زمينه يك انتخابات سراسري را پايه گذاري نمايند زيرا پيش بيني اوليه فقط تشكيل خانه هاي صنعت،َ معدن و تجارت در سطح استانها بود. اولين گروه هيئت موسس طي يكسال فعاليت و برگزاري جلسات متعدد چه در سطح استانها و چه در سطح وزارتخانه با جمع بندي نظرات كليه كارشناسان و صاحبنظران با توجه به محدوديت ها موفق گرديد پيش نويس اولين اساسنامه را آماده نمايند و جهت تصويب به مجمع ارائه نمايند.سپس اجلاسی در تهران جهت رايزني اوليه چگونگی تشكيل و ارائه فعاليت و ساير راهبردها تشكيل گرديد. دومين اجلاس خانه هاي صنعت،معدن و تجارت در بهمن 1380 در شهر اصفهان تحت عنوان همایش اعلام موجودیت خانه صنعت،معدن و تجارت ایران برگزار گرديد كه يكي از بزرگترين دستاوردهاي آن تصويب اساسنامهء پيشنهادي توسط هيئت موسس بود كه البته در همين اجلاس با تصويب مجمع، هيئت موسس مامور گرديد زمينه اولين انتخابات خانهء صنعت،معدن و تجارت ايران را فراهم نمايد. اساسنامه خانه صنعت،معدن و تجارت ایران در مجامع آتی با توجه به شرایط جدید مورد بازبینی قرار گرفته و ایرادات وارد بر آن مورد اصلاح قرار گرفت.
این تشکل در تاریخ 91/11/10 طی مراسم نهمین جشنواره تولید ملی رسما به نام خانه صنعت، معدن و تجارت ثبت و تغییر نام یافت.