منشایابی و پایش مخاطرات طبیعی
منشایابی و پایش مخاطرات طبیعی
معرفی
پژوهش در زمینه آمایش سرزمین از دیدگاه زیستمحیطی و مخاطرات طبیعی، با توجه به افزایش وقوع بلایای طبیعی نظیر فرونشست، سیل، بهمن، رانش زمین، سنگافت، زمینلرزه و گرد و غبار، به منظور کاهش آسیبپذیری جامعه و جلوگیری از اتلاف منابع مالی، اهمیت ویژهای دارد. این فعالیتها بر مبنای تهیه نقشههای زمینشناسی مهندسی و پهنهبندی خطر، به تسریع پروژهها کمک میکند و یکی از وظایف کلیدی سازمانهای زمینشناسی به شمار میرود.
نقش کلیدی سازمانهای زمینشناسی در دنیا، شامل منشایابی و پایش مخاطرات طبیعی و همکاری با سایر دستگاهها در حوزه مهار و مقابله است. متأسفانه، وجود ساختارهای گوناگون و موازی در حوزه مخاطرات در کشور ما، موجب کاهش کارایی این فرآیند شدهاست که نیازمند بازنگری جدی در ساختار اداری و برنامهریزی کشور است.
با توجه به رسالت اصلی سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور در تولید ثروت ملی، حفظ و نگهداری آن و ایجاد اشتغال پایدار، تهیه نقشههای مخاطرات در شناخت سرزمینی در حوزه مخاطرات طبیعی، جانمایی شهرها و مسائل مرتبط با بحرانهای مهندسی و زیستمحیطی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
شرح خدمات
مشارکت در سیاستگذاری و برنامهریزی: مشارکت در سیاستگذاری، برنامهریزی، اجرا و نظارت در زمینه بررسیهای مرتبط با مخاطرات زمینشناسی و ارائه راهکارهای مهندسی در زمینههای مختلف از جمله زمینشناسی کواترنری، لرزهزمینساخت، آبزمینشناسی و زمینشناسی زیستمحیطی.
همکاریهای درون و برون سازمانی: ایجاد همکاریهای دو یا چند جانبه برای پیشبرد اهداف کلان سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور در راستای ایجاد جامعهای ایمن و محیط زیست پاک.
بررسی مخاطرات زمینشناسی: بررسی مخاطرات زمینشناسی بر اساس مراحل مختلف پدیدهشناسی، پایش و هشدار، و ارائه برنامههای مواجهه، مقابله، سازگاری و پیشگیری.
حضور سریع کارشناسان: برنامهریزی جهت حضور سریع کارشناسان دفتر در محل وقوع مخاطرات زمینشناسی و ثبت و برداشت بههنگام اطلاعات مربوط به زمینلرزه، سیل، فرونشست و دیگر مخاطرات.
شناسایی ساز و کار رخداد: شناسایی ساز و کار رخداد و بررسی روند، شدت، الگوی گسترش و دامنه اثرگذاری و پهنهبندی انواع مخاطرات زمینشناسی با توجه به تنوع آسیبپذیری در سطح کشور.
تهیه نقشههای کاربردی: انجام بررسیهای زمینشناسی مهندسی و تهیه آلبوم نقشههای کاربردی، گزارش و اطلسهای ملی، استانی و شهری.
تولید اطلاعات مورد نیاز: تولید اطلاعات مورد نیاز (نقشه، گزارش، اطلس و مدل) در زمینههای مختلف از جمله پایش ژئودینامیک، مدیریت منابع آب و تغییر اقلیم.
تجهیز و توسعه آزمایشگاهها: تجهیز، راهاندازی و توسعه آزمایشگاهها و آزمونهای صحرایی در زمینههای مختلف و بومیسازی روشهای آزمایشی متناسب با نیازهای کشور.
تدوین و بهروزرسانی استانداردها: تدوین و بهروزرسانی آییننامهها و استانداردهای علمی و اجرایی برای هر یک از زمینههای مخاطرات زمینشناسی و مهندسی.
نتیجهگیری
با توجه به چالشهای موجود در زمینه مخاطرات طبیعی و ضرورت مدیریت صحیح منابع، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور باید به عنوان یک نهاد علمی و اجرایی، با بهرهگیری از دانش روز و همکاریهای بینالمللی، اقدامات مؤثری را در راستای کاهش آسیبپذیری و بهبود کیفیت زندگی جامعه انجام دهد. این رویکرد نه تنها به حفظ منابع طبیعی کمک میکند، بلکه به ایجاد زیرساختهای پایدار و مقاوم در برابر بلایای طبیعی نیز منجر خواهد شد.