خوشه فرش دستباف و گلیم نقش‌برجسته استان ایلام یکی از نمونه‌های موفق در احیای صنایع دستی اصیل ایرانی و توسعه اقتصادی بر پایه ظرفیت‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی منطقه به‌شمار می‌رود. این خوشه با تکیه بر پیشینه‌ای غنی در هنر بافندگی و نقوش ریشه‌دار بومی، توانسته جایگاه معتبری در سطح ملی و بین‌المللی کسب کند.
هویت فرهنگی و هنری خوشه
نقوش به‌کاررفته در فرش‌ها و گلیم‌های این خوشه برگرفته از فرهنگ و باورهای کهن مردم ایلام است. طرح‌هایی مانند لچک‌ترنج، شاه‌عباسی، گل‌فرنگ، قاپ‌قالی، گلدانی و اسلیمی، نشان‌دهنده اصالت و زیبایی‌شناسی خاص این منطقه هستند و به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که علاوه بر حفظ هویت ایرانی، با سلیقه بازارهای جهانی نیز تطابق داشته باشند.
شاخص‌های کلیدی خوشه:
-
تعداد واحدهای تولیدی فعال: ۲,۲۴۰
-
اشتغال مستقیم ایجاد شده: ۴,۶۵۰ نفر
-
میزان فروش سالانه: ۲۵۰ میلیارد تومان
-
ارزش صادرات سالانه: ۱۳۵ هزار دلار
-
مقاصد صادراتی: آلمان، آمریکا، امارات، کشورهای حوزه خلیج فارس
-
عامل توسعه خوشه: سرکار خانم قلیه نوری
دستاوردهای کلیدی توسعه خوشه:
-
ارتقاء کیفیت و استانداردسازی فرش و گلیم
-
طراحی نقوش سنتی، مدرن و سفارشی بر اساس نیاز بازار
-
راه‌اندازی صنایع جانبی: رنگرزی، پرداخت، بسته‌بندی و تکمیل
-
تولید دارهای ارگونومیک برای اقشار آسیب‌پذیر
-
آموزش و حرفه‌آموزی برای گروه‌های کم‌برخوردار و پناهندگان
-
استقرار واحدهای فناور در پارک علم و فناوری
-
تشکیل کنسرسیوم تخصصی فرش و گلیم نقش‌برجسته استان ایلام
مزیت رقابتی خوشه
ترکیب هنر بومی، مشارکت مردمی، ظرفیت اقتصادی و پیوند با نهادهای علمی و اجرایی، خوشه فرش ایلام را به نمونه‌ای موفق از توسعه پایدار، درون‌زا و مبتنی بر مزیت‌های محلی بدل کرده است. این خوشه نه تنها حافظ میراث فرهنگی ایلام است، بلکه در خلق اشتغال، صادرات، و افزایش تاب‌آوری اقتصادی منطقه نیز نقشی کلیدی دارد.